Yeniden Yerleşim Eylem Planları
Enerji yatırım projeleri kapsamında yer seçimi süreçlerinde, gönülsüz yeniden yerleşimlerin önlenmesi veya mümkün olan en düşük seviyeye indirilmesi esas alınmaktadır. Bu bağlamda, alternatif proje tasarımlarının dikkatlice değerlendirilmesi ve etkilenen bireylerin haklarını korumak amacıyla uygun çalışmaların planlanması önem taşımaktadır. Yeniden Yerleşim Eylem Planı (YYEP) hazırlanırken izlenmesi gereken amaçlar aşağıda sıralanmıştır:
- Arazi ediniminin yol açtığı sosyal ve ekonomik etkilerin yanı sıra varlık kayıplarının belirlenmesi ve bu kayıpların telafi edilmesi için gerekli önlemlerin alınması,
- Hassas birey ve grupların özel ihtiyaçlarının dikkate alınarak, etkilenen tüm kişi kategorilerinin haklarının tanımlanması,
- Yeniden yerleşim süreçlerinin şeffaflık, istişare ve etkilenen paydaşların aktif katılımı prensipleri doğrultusunda yönetilerek etkilerin minimize edilmesi,
- Yerinden edilen kişilerin geçim kaynaklarının ve yaşam standartlarının eski durumuna getirilmesi veya mümkünse daha iyileştirilmiş seviyelere ulaştırılması,
- Yeniden yerleşim alanlarında yeterli konut imkanlarının sağlanarak fiziksel yer değiştirme yaşayan bireylerin yaşam koşullarının iyileştirilmesi.
5543 sayılı İskan Kanunu çerçevesinde, hem tapulu arazi sahipleri hem de işgalci durumundaki bireyler için, fiziksel veya ekonomik yer değiştirmelere bağlı olarak belirlenen zorunluluklar ve sorumluluklar mevcuttur.
Her bir proje için özel olarak hazırlanacak olan Yeniden Yerleşim Eylem Planı’nda, detaylı bir sosyo-ekonomik analiz gerçekleştirilmektedir. Bu analiz, sadece yerinden edilecek toplulukları değil, aynı zamanda yeni yerleşim alanındaki mevcut toplulukların özelliklerini de kapsayacak şekilde yapılmaktadır.